Baina, Zer da Hitano?

Ni ez naiz filologoa, dagoeneko konturatuko zinen, baina nik dakidana erabiliz azalpen xumen bat emango dut, errealitatetik oso urrun ez egotea espero dut.

Guk, euskaraz ari garen gehienetan, hitz egiteko era formala erabiltzen dugu. Bigarren pertsona gisa zu erabiltzean errespetua adierazteko erabiltzen zen lehen (oraindik ere leku askotan honela da). Orain berriz, forma hau zeharo arrunta bihurtu da. Berez, konfidantzazko elkarrizketetan ez litzateke zu erabili behar, hi baizik. Hi bada benetako bigarren pertsona. 

Euskara ikasten denean, aditz tauletan hi pertsona ere agertzen da, eta nahiko erraz ikaste da, ni formaren antza handia baitu. Arazoa sortzen da erabiltzean. Hi forma erabiltzen dugunean derrigorrez alokutiboa erabili behar dugulako. 

Alokutiboa bada aditzean, nolabait, norekin ari garen sartzea. Adibidez era arruntean (neutroa) "nik sagar bat jan dut" esango genuke, berdin da norekin ari garen. Hika aritzean berriz (alokutiboa) neska batekin ari bagara "nik sagar bat jan dinat" esan beharko genuke, mutila balitz "nik sagar bat jan diat". 

Beraz honek sailtzen du istorio osoa, alokutiboa, eta horregatik ez da horren sinplea hitanoz hitz egitea, aditz pilo bat aldatu behar delako. 

Honen inguruan argi izpitxo bat botatzeko sortu dut bloga, ae zerbait argitzen dugun...